De juiste bodem of bodemsubstraat voor het aquarium kiezen heeft veel invloed op het aquarium. De keuze van het bodemsubstraat is ook afhankelijk van het type aquarium. De bodem heeft meer dan een decoratieve functie. Planten wortelen in het substraat en sommige planten halen ook voedingsstoffen uit de bodem. De bodem speelt ook een rol in het zuiveren van het water. Bacteriën kunnen zich vestigen in de bodem en samen met filter en planten zorgen voor een stabiel aquarium.
Inhoud
Enkele basisregels bij het kiezen van de bodem.
Er zijn een aantal basisregels waar je rekening mee kan houden bij het kiezen van een bodem voor het aquarium. Zoals zo vaak zal dit afhankelijk zijn van het type aquarium. De vissen die in het aquarium gaan leven zullen mee de keuze van bodem bepalen.
- Een bodembedekking met scherpe randen laat men best links liggen. Bodembewoners zoals Corydoras kunnen zich kwetsen aan de scherpe randen. Vissoorten die graag graven gaan ook in de problemen komen bij een bodem met scherpe randen.
- Geen kalkhoudend zand of grind gebruiken voor bodem van het aquarium. Dit type bodem zal kalk afgeven aan het water waardoor de KH, de GH en ook de pH zal stijgen. Dit is minder een probleem bij een aquarium met Malawi of Tanganyika Cichliden.
- Gebruik bodems die bedoeld zijn voor gebruik in het aquarium. Voor zand is filterzand een alternatief.
- Reinig het bodemmateriaal voor gebruik. Dit kan je doen door het in een emmer of bak te besproeien met een tuinslang tot het water helder is. Met wel op dat je niet het meeste van je bodemmateriaal wegspoelt.
Soorten bodemsubstraat
Er zijn een aantal soorten bodemsubstraten die je kan gebruiken in het aquarium. In de aquariumhandel zal je deze in verschillende kleuren en grote kunnen vinden. Probeer voor een natuurlijke kleur te gaan. Je vissen gaan dit op prijs stellen en dan nog liefst een donkere kleur.
Grind als bodem in het aquarium.
Grind is een heel vaak gebruikt materiaal als bodem in het aquarium. Je kan dit verkrijgen in verschillende grote. Mengen van verschillende afmetingen kan je beste verwijden. Uiteindelijk komt het grote formaat toch boven te liggen en dit kan het dichtslibben van de bodem versnellen. De afmetingen variëren van 1 mm tot kleine keitjes van 20 mm.
Naast de afmeting heb je ook keuze tussen een breed scala van kleuren dit gaat van zwart, wit, een natuurlijke mengeling van lichtbruin tot de meest gekke kleuren. Fluo kleuren behoren ook tot de mogelijkheden. Of je vissen hier zo blij van worden, durf ik te betwijfelen
Mijn voorkeur gaat uit naar grind van ongeveer 2 mm in een licht bruiken kleur. Planten lukt nog redelijk goed in dit type grind. Het oogt redelijk natuurlijk en is nog luchtig genoeg om voldoende kans te geven aan de planten om te wortelen.
Mijn voorkeur gaaPlanten gaan moeilijk te planten zijn en vuil kan gemakkelijk tussen de bodem raken en is moeilijk te verwijderen.
Zand als bodemsubstraat
Zand zie je ook heel vaak als bodemsubstraat in een aquarium. Zand oogt heel natuurlijk. Het is wel belangrijk dat je zand gebruikt bedoeld voor gebruik in een aquarium. Filterzand kan je ook gebruiken. Het heeft de juiste samenstelling. Het is een zandsoort met een regelmatige grote en vorm waardoor kans op dichtslibben van het zand kleiner wordt. Dit is ook de reden waarom je zand uit de doe-het-zelfzaak of bouwmarkt best kan vermijden en dit kan eventueel nog andere materialen bevatten die je liever niet in het aquarium hebt.
Zand is ideaal voor aquaria met soorten die graag graven of op zoek gaan naar voedsel in het aquarium. Er zijn vissoorten die het zand filteren via hun kieuwen om voedsel te zoeken. Met grind kunnen deze vissen hun natuurlijk gedrag niet vertonen. Zoals al vermeld stellen Corydoras dit wel op prijs.
Nadeel is dat zand meer kans heeft op bodemrot. Dit treed op als de bodem dichtslibt waardoor er geen circulatie meer is in de bodem en deze gaar rotten. Je kan het ruiken en de bodem zal zwarte plekken vertonen. Een dikke laag bodem verhoogt ook de kans op bodemrot. Bodemrot is schadelijk voor planten en vissen.
Geen bodemsubstaat gebruiken.
Je kan er ook voor kiezen om geen bodemsubstraat te gebruiken in het aquarium. Dit zal een zeer klinische look geven aan het aquarium en je kan geen planten in het aquarium houden. Alleen planten die je op decoratie kan bevestigen zijn dan een optie. Voor een gezelschapsaquarium is dit niet ideaal en ook niet erg natuurlijk ogend.
Het niet gebruiken van substraat wordt vooral toegepast in aquaria om deze gemakkelijk zuiver te houden. De afwezigheid van grind of zand maakt het afhevelen van de bodem gemakkelijker. Het is vooral handig voor kweker of aquariumhandels om geen bodemsubstraat te hebben. Zij hebben ook relatief veel vissen per volume water. Zij voeren ook relatief veel waterwissels uit of dit gebeurd continu via een automatische verversing. Zoals je kan lezen is dit niet te vergelijken met het aquarium dat we zelf in huis hebben.
Dikte van de laag substraat.
De dikte van de laag substraat varieert van 1 à 2 cm aan de voorkant tot 10 cm achteraan bij grote aquaria. In een kleineer aquarium zal dit achteraan minder dik zijn. Je moet er wel rekening mee houden dat planten voldoende substraat hebben om in te wortelen. Een 3-tal cm is een minimum om te kunnen planten. Voor al voor de planten in e voorgrond moet je hiermee rekening houden.
Om terrassen te creëren in het aquarium kan je hout of stenen gebruiken. Deze gaan voorkomen dat de bodem naar de voorgrond afglijdt.
Hoeveel bodemsubstraat gebruiken.
De hoeveelheid bodemsubstraat is afhankelijk van de grootte het aquarium en dan vooral het bodemoppervlakte en de dikte van de laag die je gaat leggen. Simpel gezegd is het:
lengte in dm x breedte in dm x dikte substraat in dm
De uitkomst is de hoeveelheid in liter.
Substraat wordt te koop aangeboden in zakken met een hoeveelheid in liter of kg.
Om de hoeveelheid in liter om te rekenen naar kg vermenigvuldig je de hoeveelheid in liter met 1,7. De uitkomst is de hoeveelheid in kg.
Voorbeeld:
Een aquarium van 60 cm lengte, 30 cm breed en een substraatdikte van gemiddeld 6 cm.
6 x 3 x 0,6 = 10,8 liter
hoeveelheid in kg is dan 10,8 x 1,7 =18,36 kg
Voor dit aquarium heb je dus ongeveer 10 liter of 18 kg substraat nodig.
Om de hoeveelheid in liter of volume van het substraat te berekenen kan je ook de afmetingen in cm gebruiken en de uitkomst delen door 1000. Dat zal je ook het volume in liter geven en kan je op dezelfde wijze omrekenen naar kg.
Voedingsbodems.
Heel kort nog iets over voedingsbodems.
Voedingsbodems zijn weer een heel ander verhaal. Het al dan niet gebruiken van voedingsbodems is een punt van discussie onder aquarianen. Planten die voedingsstoffen uit de bodem halen hebben zeker voordeel aan een voedingsbodem. Ik denk dan o.a. aan Cryptocoryne en Echinodorus soorten. Je kan deze natuurlijk ook lokaal extra bemesten via kleibolletjes of andere oplossingen die je in e aquariumhandel kan vinden.
