Het kiezen van de juiste filtermaterialen voor je aquarium is belangrijk voor gezonde en heldere waterkwaliteit. In dit artikel gaan we dieper in op de verschillende soorten filtermaterialen voor het aquarium die beschikbaar zijn en hun werking. We bespreken de mechanische, biologische en chemische filtratie, en geven inzicht in de verschillende mogelijkheden binnen elke categorie, inclusief hun voor- en nadelen. Tot slot bieden we een handige keuzehulp om je te helpen bij het selecteren van de juiste filtermaterialen voor je aquarium.
Hoe werken filtermaterialen voor het aquarium?
Er zijn verschillende soorten filters die in aquariums worden gebruikt. Je kunt ze opdelen volgens de werking. We gaan eerst de werking van wat naderbij bekijken.
Mechanische filtermaterialen
Deze filters verwijderen zichtbare deeltjes zoals visafval, voedselresten en plantenmateriaal. Ze kunnen bestaan uit schuimfilters, filterwatten of filterzakjes die het water doorlaten terwijl ze vuildeeltjes opvangen.De keuze voor het juiste filtermateriaal hangt af van de gewenste filtratieniveaus, de grootte van het aquarium en het soort deeltjes dat moet worden verwijderd.
Biologische filtermaterialen
Deze filters bieden een medium voor nuttige bacteriën om te groeien. Deze bacteriën helpen bij het afbreken van schadelijke stoffen zoals ammoniak en nitriet, die door vissen worden geproduceerd. Biologische filters kunnen bestaan uit bio-ballen, keramische ringen of poreuze steen. Het is belangrijk om te onthouden dat biologische filters tijd nodig hebben om bacteriën te laten koloniseren en effectief te worden.
Chemische filtermaterialen
Deze filters verwijderen chemicaliën, geuren en verkleuringen uit het water. Ze bevatten absorberende materialen zoals actieve kool, die ongewenste stoffen adsorbeert en het water helderder en geurvrij maakt. Het is belangrijk om te onthouden dat chemische filtermedia na verloop van tijd verzadigd kunnen raken en hun adsorptiecapaciteit verliezen.
UV-filters
Deze filters gebruiken ultraviolet licht om bacteriën, algen en andere micro-organismen te doden. Ze worden vaak gebruikt in combinatie met andere filters om de waterkwaliteit te verbeteren.
Filtermaterialen met mechanische filtering
Er zijn materialen die meer dan één functie vervullen. Het is wel belangrijk om op regelmatige basis een onderhoud uit te voeren van de filter. Lees daar meer over in ons artikel over onderhoud van het aquarium.
De keuze voor het juiste mechanische filtermateriaal hangt af van de gewenste filtratieniveaus, de grootte van het aquarium en het soort deeltjes dat moet worden verwijderd. Het is belangrijk om de filtermedia regelmatig schoon te maken of te vervangen om verstopping te voorkomen en de efficiëntie van de mechanische filtratie te behouden. Filterwatten en schuim hebben ook een biologische werking.
Er zijn verschillende materialen die worden gebruikt in filters voor mechanische filtering in aquariums. Hier zijn enkele veelvoorkomende materialen:
Schuim
Schuimfilters of sponsfilters zijn populair vanwege hun uitstekende mechanische filtratiecapaciteit. Ze kunnen fijne deeltjes opvangen en bieden ook een groot oppervlak voor de vestiging van nuttige bacteriën. Het schuim kan grof of fijn zijn, afhankelijk van de gewenste filtratieniveaus. Filtersponzen zijn te verkrijgen in verschillende afmetingen van fijn tot heel grof.
Filterwatten
Filterwatten zijn vezelmatten die deeltjes uit het water opvangen. Ze worden meestal gebruikt als een eerste stap in het filtersysteem om grotere deeltjes te verwijderen voordat het water door andere filtermedia stroomt. Filterwatten moeten regelmatig worden vervangen of gereinigd omdat ze snel verstopt kunnen raken.
Filterzakjes
Deze zijn gemaakt van fijn gaas of nylon en kunnen worden gevuld met verschillende filtermaterialen, zoals filterwatten, actieve kool of keramische ringen. Filterzakjes bieden een handige manier om filtermedia te gebruiken en vergemakkelijken het onderhoud omdat de media gemakkelijk kunnen worden verwijderd en vervangen.
RVS-mesh
Roestvrijstalen gaas kan worden gebruikt als een duurzame en herbruikbare filtermedia. Het gaas heeft kleine openingen waar water doorheen kan stromen, terwijl grotere deeltjes worden opgevangen. Dit soort materiaal vind je minder vaak terug in filters.
Filtermaterialen met biologische filtering
Er zijn verschillende materialen die kunnen worden gebruikt voor biologische filtratie in aquariumfilters. Deze materialen bieden een oppervlak voor nuttige bacteriën om te groeien en helpen bij het afbreken van schadelijke stoffen in het water. Hier zijn enkele veelgebruikte materialen voor biologische filtratie:
Het is belangrijk om te onthouden dat biologische filters tijd nodig hebben om bacteriën te laten koloniseren en effectief te worden. Het onderhouden van een stabiele waterchemie en het vermijden van overmatige reiniging van de filtermedia helpt de gezondheid van het biologische filter te behouden.
Bio-ballen als filtermateriaal voor het aquarium
Dit zijn plastic ballen met een poreus oppervlak. Ze bieden een groot oppervlak voor bacteriën om zich te hechten en te groeien. Bio-ballen zorgen voor een goede waterstroom en zuurstoftoevoer, waardoor bacteriën effectief kunnen functioneren.
Keramische ringen
Keramische ringen zijn gemaakt van poreus keramisch materiaal. Ze hebben een groot intern oppervlak en bieden een ideale omgeving voor bacteriën om te koloniseren. De porositeit van de keramische ringen zorgt voor een goede doorstroming van water en zuurstof.
Poreuze steen
Poreuze stenen, zoals lavasteen of keramische poreuze stenen, bieden ook een geschikt substraat voor bacteriële groei. Ze hebben een ruw oppervlak met talloze kleine poriën waar bacteriën kunnen leven.
Filtermedia met hoog oppervlak
Er zijn ook filtermedia beschikbaar die speciaal zijn ontworpen om een hoog oppervlak te bieden voor bacteriën. Deze media kunnen verschillende vormen hebben, zoals matten, blokken of cilinders, en zijn gemaakt van materialen zoals gerecycled glas of kunststof.
Filtermaterialen met chemische filtering
Het is belangrijk om te onthouden dat chemische filtermedia na verloop van tijd verzadigd kunnen raken en hun adsorptiecapaciteit verliezen. Ze moeten regelmatig worden vervangen volgens de aanbevelingen van de fabrikant om ervoor te zorgen dat ze effectief blijven. Daarnaast is het belangrijk om voorzichtig te zijn bij het gebruik van chemische filtermedia, aangezien sommige media ook nuttige stoffen kunnen verwijderen die planten en vissen nodig hebben. Zorg ervoor dat je de dosering en toepassing van chemische filtermedia begrijpt voordat je ze in je aquarium gebruikt.
Hier zijn enkele voorbeelden van chemische filtermedia die vaak worden gebruikt voor chemische filtratie in aquariums:
Actieve kool
Actieve kool is een van de meest gebruikte chemische filtermedia. Het is gemaakt van koolstofrijke materialen die zijn geactiveerd om een groot oppervlak te bieden voor adsorptie. Actieve kool kan verschillende ongewenste stoffen adsorberen, zoals organische verontreinigingen, chemicaliën, medicijnresten en geuren.
Zeoliet
Zeoliet is een mineraal dat specifieke eigenschappen heeft om ammoniak en zware metalen te adsorberen. Het wordt vaak gebruikt in aquariums om ammoniakpieken in te dammen, vooral bij het opstarten van een nieuw aquarium of bij overbevolkte tanks.
Fosfaatbinders
Fosfaatbinders worden gebruikt om fosfaten uit het water te verwijderen. Hoge fosfaatniveaus kunnen leiden tot overmatige alggroei in het aquarium. Fosfaatbinders adsorberen fosfaten en helpen zo de alggroei onder controle te houden.
Ionenuitwisselingshars
Ionenuitwisselingsharsen worden gebruikt om specifieke ionen uit het water te verwijderen. Bijvoorbeeld, nitraatharsen kunnen nitraat uit het water verwijderen, terwijl wateronthardingsharsen calcium en magnesium kunnen verminderen om de hardheid van het water te verminderen.
Volgorde van filtermaterialen.
In kleine filters zal er meestal alleen schuim worden gebruikt. In grotere filters vind je altijd meer dan één type materiaal terug. Wat is nu de juiste volgorde van het filtermateriaal in de filter.
De beste volgorde van filtermedia in een filter kan variëren, afhankelijk van het specifieke type filter en de individuele behoeften van het aquarium. Er zijn echter enkele algemene richtlijnen die je kunt volgen bij het opzetten van de volgorde van filtermedia:
- Mechanische filtratie: Plaats de media voor mechanische filtratie, zoals filterwatten, schuim of filtersponzen, als eerste in de filter. Deze media vangen grotere deeltjes en vuil op, waardoor ze voorkomen dat ze andere filtermedia verstoppen. Dit voorkomt dat grof vuil de biologische of chemische filtermedia vervuilt.
- Biologische filtratie: Plaats de biologische filtermedia na de mechanische media. Dit kunnen materialen zijn zoals bio-ballen, keramische ringen of poreuze stenen. Biologische filtermedia bieden een oppervlak voor nuttige bacteriën om te groeien en schadelijke stoffen af te breken. Door ze na de mechanische media te plaatsen, wordt voorkomen dat grove deeltjes de bacteriën in de biologische media verstoren.
- Chemische filtratie: Als je ervoor kiest om chemische filtratie toe te passen, plaats dan de chemische filtermedia, zoals actieve kool of zeoliet, na de biologische media. Chemische media adsorberen chemicaliën, geuren en verkleuringen uit het water. Door ze na de biologische media te plaatsen, worden ze niet onnodig blootgesteld aan biologische afvalstoffen, wat hun effectiviteit kan verminderen.
Het is belangrijk om de specifieke aanbevelingen van de fabrikant van je filter te volgen, omdat verschillende filtersystemen mogelijk een andere optimale volgorde van media hebben. Daarnaast kunnen individuele aquariumomstandigheden en doelen van invloed zijn op de keuze en volgorde van filtermedia. Experimenteer indien nodig met de volgorde en observeer de waterkwaliteit om te bepalen wat het beste werkt voor je aquarium.
Keuzehulp voor filtermaterialen voor het aquarium
Bij het kiezen van filtermaterialen voor je aquarium is het belangrijk om rekening te houden met factoren zoals de grootte van je aquarium, het type vissen en planten, en de gewenste onderhoudsintensiteit. Hier zijn enkele overwegingen om je te helpen bij het nemen van een beslissing:
- Voor kleinere aquariums met beperkte visbezetting zijn eenvoudige filtermaterialen zoals filterwatten en schuim vaak voldoende.
- Voor grotere aquariums of aquaria met een hoge visbezetting zijn biologische media zoals bio-ballen en keramische ringen belangrijk voor een goede biologische filtratie.
- Als je specifieke waterproblemen hebt, zoals hoge ammoniak- of fosfaatniveaus, kunnen specifieke chemische filtermedia zoals zeoliet of fosfaatbinders nuttig zijn.
Raadpleeg de instructies van de fabrikant en experimenteer om te bepalen welke combinatie van filtermaterialen het beste werkt voor je aquarium
Conclusie
Het kiezen van de juiste filtermaterialen is een belangrijk aspect van het onderhouden van een gezond aquarium. Door het begrijpen van de werking en de voor- en nadelen van mechanische, biologische en chemische filtratie, kun je weloverwogen keuzes maken. Overweeg de behoeften van je aquarium en gebruik de verstrekte informatie als leidraad bij het selecteren van de geschiktste filtermaterialen. Vergeet niet regelmatig onderhoud uit te voeren om de effectiviteit van de filtratie te behouden en een optimale waterkwaliteit te handhaven.