De filter voor het aquarium is een essentieel onderdeel om een goed draaiend aquarium te hebben. Het zorg samen met planten voor de zuivering van het water en houdt de omgeving voor de aquariumvissen gezond. Het zijn deze laatste die wel voor wat vervuiling zorgen. Uitwerpselen en niet opgegeten voer zal beginnen te rotten waardoor de waterwaardes niet meer optimaal zijn voor de dieren en planten in het aquarium. Ook zorgt de filter voor de watercirculatie in het aquarium.
- Het doel van de filter voor het aquarium.
- Hoe werken aquariumfilters.
- Welke filter past bij welk aquarium?
- Binnenfilter of buitenfilter?
- Opstarten van een aquarium en filter.
- Volgorde van het filtermateriaal.
- Reinigen van de filter.
Het doel van de filter voor het aquarium.
Zoals we al weten heeft de aquariumfilter tot doel het water te zuiveren van ongewenste stoffen en een goede leefomgeving te creëren voor plant en dier. Er zijn verschillende soorten filters beschikbaar. De eerste grote opdeling die je kan maken is filters die in het aquarium moeten geplaatst worden en de externe filters. Welke filter je ook gebruikt de voornaamste zaken zijn de inhoud en het debiet van de filter.
Als beginnend aquariaan kan je kiezen om een aquariumset te kopen met alle benodigdheden inbegrepen. De filter zal dan meestal op maat zijn van het aangekochte aquarium. Dit maakt de aankoop iets eenvoudiger. In een verder stadium kan je dan altijd nog de filter vervangen door een beter exemplaar.
De inhoud van je filter zal ook bepalen hoeveel filtermedium je kan gebruiken en dus ook hoeveel afvalstoffen er omgezet kunnen worden. Het is dus belangrijk om de filter af te stemmen op het aquarium. Hier geldt dus niet “less is more”. De Filter is beter te groot dan te klein.
Naast het volume is het debiet van de filter van belang voor het aquarium. Het debiet wordt aangegeven in liter per uur (l/h). Het debiet van de filter zou ongeveer 5x de inhoud van het aquarium moeten zijn. Zo zou je dus voor een standaard aquarium van 60 cm met een inhoud van +/- 50 liter een debiet van 250 l/h moeten hebben. De volledige inhoud van het aquarium wordt dan 5 x per uur door de filter gepompt.
Hoe werken aquariumfilters.
In de filter wordt het aquariumwater over een filtermedium geleid dat het water zal zuiveren. Dit gebeurd door een pompje of eventueel een luchtpomp. Van deze laatste zijn de sponsfilters een mooi voorbeeld.
Na het doorlopen van de filtermaterialen wordt het gezuiverde water terug in het aquarium gebracht. Dit zorgt dan weer voor de nodige circulatie van het water en de uitwisseling van zuurstof aan het wateroppervlakte. Het is ook van belang dat er door heel het aquarium circulatie van water is. Op plekken waar geen circulatie is zal je ophoping van afval krijgen en dit zorgt voor problemen met de waterkwaliteit.
De eigenlijke zuivering van het water kan zowel mechanisch, biologisch en chemisch gebeuren.
Mechanische filtering in het aquarium.
Bij het mechanisch filteren worden zweefdeeltjes uit het water verwijderd en deze worden vast gehouden in het filtermateriaal. De restjes van voer, uitwerpselen of stukjes plant worden zo uit het water verwijderd. Je moet er wel rekening mee houden dat deze deeltjes dan gevangen zitten in het filtermateriaal en daar zullen gaan rotten. Daarom is het belangrijk dat er een combinatie is van mechanische en biologische filtering en het op regelmatige tijdstippen reinigen van de filter.
Biologische filtering in het aquarium.
De biologische filtering in het aquarium is van zeer groot belang om een goede leefomgeving te verschaffen aan plant en dier. Eenvoudig gezegd vormen zich in de filter bacteriën die de giftige stoffen gaan gebruiken als voeding. De bacteriën voeden zich met ammonium dat ze zullen omzetten naar nitriet en uiteindelijk in nitraat wat in de juiste hoeveelheid niet giftig is voor vissen. Nitraat is dan weer een belangrijke voedingsstof voor aquariumplanten. Een goede biologische filtering zorgt zo voor een mooi evenwicht in het aquarium.
De bacteriën vestigen zich op de het filtermateriaal. In de handel zijn verschillende mogelijkheden van biologische filtermateriaal te vinden. Dit kunnen keramische pijpjes, bioballen, lavasteen, filterspons,… . Alle filtermaterialen kunnen bacteriën huisvesten maar niet alle materialen kunnen evenveel bacteriën bevatten. Het soort materiaal is dus belangrijk voor de werking van de filter. In de veel filters is al een degelijk biologische filtermateriaal aanwezig.
Naast de filter zullen de bacteriën ook in bodem vestigen en zorgen daar dus ook voor het omzetten van ammonium naar nitraat.
Chemische filtering in het aquarium.
Naast de mechanische en biologische filtering is er nog de chemische filtering. Bij chemische filtering zal het filtermateriaal een bepaalde stog aan zicht binden en zo uit het water halen. Er zijn verschillende chemische filtermaterialen met elk hun eigen eigenschappen te verkrijgen. Het bekendste filtermedium dat chemisch filtert is actieve kool. Actieve kool zal een aantal stoffen uit het water verwijderen. Zo worden medicijnen, pesticiden maar ook de stoffen die het water geel kleuren verwijderd. Nadeel is dat bepaalde nuttige stoffen zich ook binden aan de actieve kool.
Chemische filtering kan je tijdelijk toepassen om een probleem op te lossen maar het is beter de oorzaak van het probleem op te lossen.
Welke filter past bij welk aquarium?
Een moeilijke keuze is dat niet. Als je ruimte hebt voor een buitenfilter kan je best voor deze optie gaan omdat je zo meer ruimte vrij houdt in het aquarium. Niet alleen hou je ruimte vrij in het aquarium, maar het volume filtermateriaal zal over het algemeen groter zijn dan een binnenfilter. Ook heeft een buitenfilter (potfilter) een beter filterende werking.
Dit is natuurlijk niet altijd mogelijk en dan is een binnenfilter zeker een optie. Let wel op dat het debiet van de filter voldoende is voor het volume van je aquarium en ga voor zo groot als mogelijk is in functie van het filtervolume.
Voor de kleine aquaria, de zogenaamde nano aquarium, kan je voor een buitenfilter gaan die je aan de buitenkant van het aquarium kan hangen. Vaak hebben deze ook een spons over de aanzuiging van de filter wat voorkomt dat garnalen opgezogen worden door de filter. Dit is ook iets waar je rekening mee moet houden bij andere filters indien je garnalen wenst te houden. Een gaasje voor de inlaat van de filter kan al oplossing brengen.
Binnenfilter of buiten filter voor het aquarium?
Ga je voor een binnenfilter of buitenfilter? Ik heb de voor en nadelen die ik ondervind even op een rijtje gezet. Deze kunnen je misschien helpen een keuze te maken van de juiste filter voor het aquarium.
Voordelen en nadelen van een binnenfilter
| Voordelen van een binnenfilter | Nadelen van een binnenfilter |
|---|---|
| Eenvoudig te gebruiken in kleinere aquaria. | Is moeilijker weg te werken in het aquarium. Vraagt wat creativiteit met decoratie en planten. |
| Geen kans op lekken van de filter buiten het aquarium. | Neem ruimte in in het aquarium. |
| Eenvoudige installatie. Op zijn plek hangen en je kan starten. | Het volume filtermateriaal is kleiner dan bij een buitenfilter. |
| capaciteit van de pomp wordt optimaal gebruikt. Voldoende circulatie in het aquarium. | Reinigen is minder eenvoudig. Kan zorgen voor vrijkomen van zweefvuil in het aquarium. |
Een binnenfilter kan wel degelijk handig zijn en een goed exemplaar op de juiste manier gebruikt zal ook bijdragen tot een goede leefomgeving voor de aquariumvissen. Je zal hem iets vaker moet reinigen dan een buitenfilter. Als je keuze op een binnenfilter valt, zorg dan dat hij voldoende debiet heeft voor het volume van het aquarium. Eventueel kan je het filtermedium voor een deel vervangen door biologische filtermedium zoals kleine keramische pijpjes. Naast de binnenfilter kan je ook voor een lucht aangedreven binnenfilter gaan. Dit zal dan meestal een sponsfilter zijn. Deze hebben al meer dan hun goede werking bewezen maar hebben wel als dat je met het geluid van de luchtbelletjes zit.
Voor en nadelen van een buitenfilter
| Voordelen van de buitenfilter | Nadelen van de buitenfilter |
|---|---|
| Heeft een groter filterend vermogen dan een binnenfilter. Het volume filtermedia is groter. | Plek nodig achter of onder het aquarium. |
| Meer vrije ruimte in het aquarium. | Installatie vergt iets meer tijd. |
| randapparatuur is gemakkelijker aan te sluiten. | Sommige lichtkappen hebben geen opening voor de slangen. Je moet deze dan nog zelf maken. |
| Onderhoud is eenvoudig. Afkoppelen en je kan de filter reinigen waar je wil. | Voor kleinere aquaria is de pomp van een buitenfilter veelal te krachtig. |
| Op de juiste manier gebruikt, heb je voldoende circulatie in het aquarium. | Het reinigen van de slangen en enkele andere onderdelen is niet altijd even eenvoudig. |
Algemeen genomen wegen de nadelen van een buitenfilter niet op tegen de voordelen. Als je ruimte hebt is een buitenfilter bijna altijd de betere keuze.
Opstarten van een aquarium en filter.
Het opstarten van een aquarium neemt wat tijd in beslag. Het zal wat geduld vergen. Je mag nooit een aquarium vullen en er dadelijk vissen in plaatsen. Dit heeft alles te maken met de biologische filtering. Bij opstart moet dit nog allemaal op gang komen en dit kan een week of 3 in beslag nemen. Zowel de filter als bodem moeten nog bevolkt worden met de nodige bacterie. Af en toe een beetje vissenvoer zal ervoor zorgen dat de eerste bacterie voedingstoffen hebben.
Je kan het proces ook versnellen door een filterspons uit een in gebruik zijnde filter in je nieuw opgestarte filter te steken. De bacterie die op deze spons aanwezig zijn zullen zich vermenigvuldigen en verspreiden over je nieuwe aquarium.
In de handel zijn ook middeltjes te verkrijgen die deze opstart kunnen versnellen. Bij het aankoop van een buitenfilter zitten deze ook vaak in het pakket. Zelfs met gebruik van deze middeltjes is het geen goed idee om te snel vissen onder te brengen in het aquarium. Geeft het aquarium en de filter van het aquarium eerst tijd om stabiel te worden voor je er dieren in gaat onderbrengen.
Je kan de vooruitgang ook een beetje volgen door watertests te doen. Er zijn handige teststrips te verkrijgen in de handel die een indicatie geven van de waterwaardes. Wil je een meer accuraat beeld dan zal je druppeltest moeten komen of het water laten testen in een aquarium- of vijverhandel.
Volgorde van het filtermateriaal.
De volgorde van het filtermateriaal heb ik jaren fout gedaan. De algemene regel is van grof naar fijn. Dus eerst de grove filterspons en dan het biologische filtermateriaal. Eventueel kan je tussen de twee nog een fijnere spons gebruiken of filterwatten.Ik heb nu eerste grove filterspons, dan een iets fijnere en als laatste de keramische pijpjes. Ik gebruik geen filterwatten in de filter.
In buitenfilters van JBL en Sera is de volgorde standaard ook van grof naar fijn.
Reinigen van de filter.
Het reinigen van de filter moet op regelmatige tijdstippen gebeuren. Na verloop van tijd zal het filtermateriaal dichtslibben en neemt de doorstroming van de filter af. Ook zal de werking van de filter niet meer optimaal zijn. Reinigen doe je door het filtermedium te spoelen in afgeheveld aquariumwater bij een waterwissel. De sponsen knijp je uit in het water en eventueel andere filtermedia spoel je even af. Zo zal de populatie van bacteriën in het filtermedium op peil blijven. Laat het filtermedium ook niet drogen maar plaats het zo snel mogelijk terug in de filter.
